'Appreciative Inquiry' (AI - 'waarderend onderzoek')

'Appreciative Inquiry' is een methode om veranderingen in organisaties te bewerkstelligen vertrekkend van de kracht die zij in zich hebben. AI concentreert zich niet op de problemen en dysfuncties die zich in een organisatie voordoen, maar op wat mensen waarderen, op sterktes, troeven, onontgonnen mogelijkheden en piekervaringen in het verleden en het heden.

De methode berust immers op een eenvoudige aanname : in elke organisatie is er wel iets dat goed gaat, is er ergens wel een positieve kern, een krachtbron die energie geeft aan de organisatie wanneer zij op de juiste wijze aangesproken wordt. AI verbindt de energie van deze positieve kern rechtstreeks met elke geplande veranderingsactie. Zo richt het veranderproces van de organisatie zich op wat ze werkelijk wil bereiken in de toekomst, in plaats van wat de organisatie niet wil.

There is a crack in everything. That's how the light gets in.
(Leonard Cohen - Anthem)

AI nodigt uit tot een gemeenschappelijke zoektocht naar het beste in mensen, team en organisatie rond een specifiek thema (vb. 'samenwerking', 'betrokkenheid', 'leiderschap', (interne of externe), communicatie, innovatie... De aanpak genereert een dialoog waarbij mensen doorheen de verhalen uit verleden en heden die ze met mekaar delen in contact komen met wat goed gaat of ooit goed is gegaan in de organisatie m.b.t. dit thema om op deze basis een levenskrachtige toekomst te verbeelden en te realiseren.

Een volledige Appreciative Inquiry- aanpak bestaat uit 5 fasen, het 5-V proces : verkennen, verdiepen, verbeelden, vormgeven en verwezenlijken. In een eerste fase ('verkennen') wordt de focus voor, het onderwerp van het onderzoek bepaald. De tweede fase ('verdiepen' is gewijd aan het ontdekken en positief waarderen van wat nu reeds succesvol is enerzijds en het onderzoeken van welke krachten deze successen mogelijk maken. In de verbeeldingsfase worden mensen uitgenodigd om zich een gewenste toekomst voor te stellen, een droom die in de volgende fase ('vormgeven') vertaald wordt naar de werkelijkheid. Dit is de fase waarin een nieuw ontwerp van team / organisatie binnen de grenzen van de onderzoeksfocus wordt opgemaakt. De laatste fase, tot slot, is gewijd aan de opmaak van een concreet plan van aanpak, met vragen als : 'wat staat er ons te doen', 'wie zal wat doen wanneer'...

AI gaat gestoeld op een aantal principes met wetenschappelijke basis :

• Het sociaal constructivisme stelt dat een objectieve werkelijkheid niet bestaat. De werkelijkheid ontstaat doorheen de betekenis die mensen geven aan wat ze waarnemen. 'Words create worlds' : hoe we praten, bepaalt wat we doen.
• Organisaties kunnen gezien worden als een open boek, een verhaal in-wording, dat geschreven wordt door zowel de medewerkers als andere betrokkenen die met de organisatie te maken hebben.
• AI is de kunst van de vraagstelling. De juiste vraag is de kiem van de verandering, t.t.z. de zaden van verandering worden gezaaid in de eerste vragen die gesteld worden. 'What you ask determines what you find. And what you find sets the agenda for action in your organization' (D. Cooperrider)
• Het gedrag van mensen wordt bepaald door het beeld dat ze hebben van de toekomst. Het idee van AI is dat als we in organisaties krachtige, inspirerende en betrokken beelden van de gewenste toekomst maken, het vermogen van het systeem toeneemt om die toekomst te realiseren en daarnaar toe te groeien. Organizations move in the direction of their image of the future (D. Cooperrider)
• In een AI-proces worden mensen uitgenodigd om het positieve te zien. De prikkeling, inspiratie, energie voor verandering ontstaat wanneer je kijkt naar het positieve, naar wat wél goed werkt of gewerkt heeft. 'We learn from our mistakes, we wow from our successes', (Peter Drucker - positief principe).

Nieuw leiderschap categorie:

• De kring (Circle practice)
• Het Cynefin raamwerk
• De 4 organisationele paradigma's
• Het waarderend onderzoek ('Appreciative Inquiry')
• Theory U
• World Café
• Open Space Technology